Hãy sống như thể ‘Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian’

Ocean Vương sinh năm 1988, là nhà thơ, tiểu thuyết gia người Mỹ gốc Việt. Năm 2 tuổi, anh rời Việt Nam, theo gia đình di cư đến Mỹ. Nhiều tác phẩm của anh đã được xuất bản và được đón nhận nồng nhiệt, trong đó phải kể đến cuốn tiểu thuyết đầu tay – “On Earth We’re Briefly Gorgegous” – được dịch ra hàng chục thứ tiếng. Bản tiếng Việt do Khánh Nguyên dịch, có tên là “Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian”. Sách do Nhã Nam và Nhà xuất bản Văn học phối hợp ấn hành.

“Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian” đoạt giải Sách hay 2022.

“Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian” là một tiểu thuyết, nhưng cũng có thể xem nó có bóng dáng của tự truyện bởi tuổi thơ tác giả xuất hiện thấp thoáng trong cuộc đời của nhân vật chính. Kết cấu của tác phẩm dưới dạng thư của đứa con trai gửi người mẹ mù chữ của mình. Nhưng đó không đơn thuần là những tâm sự riêng tư, mà đằng sau đó là cả một thế giới hiện thực phong phú với những câu chuyện ám ảnh: chuyện về một gia đình di dân gốc Việt với những mặc cảm sâu kín, chuyện về nỗi đau chiến tranh trong tâm hồn người phụ nữ, chuyện tình đồng giới… Là thư gửi mẹ nên tính chất linh hoạt, sống động của việc kể chuyện được phát huy: Những liên tưởng nhảy cóc, những mảnh ghép đứt đoạn, những ký ức miên man, những đoạn thơ đan cài… làm cho cuốn sách vừa gần gũi, dung dị, vừa giàu liên tưởng.

Chàng trai Mỹ gốc Việt có biệt danh Chó Con, sống với người mẹ mù chữ, làm nghề móng. Đã đặt chân đến Mỹ nhưng những ký ức về chiến tranh, bom đạn vẫn hằn sâu trong tâm trí người mẹ và người bà, dẫn đến những chấn động điên loạn, và họ trút nỗi sợ hãi và sự bạo lực lên con mình, tưởng như một cách để giải thoát. Đứa con nhỏ bé và yếu ớt, bị tổn thương, bị kỳ thị, hoang mang trống vắng trên con đường xác lập bản thể. Nhưng rồi theo thời gian, chàng trai đã thực sự trưởng thành, nên thư gửi mẹ là thư của yêu thương và tha thứ.

Tìm kiếm chính mình luôn là hành trình khó khăn nhất đối với mỗi người, nhất là trong hoàn cảnh như Chó Con. Chàng trai này thường xuyên băn khoăn, tự vấn: “Đôi lần, khi bất cẩn, con nghĩ sống sót là việc đơn giản thôi: Mình chỉ cần cứ thế tiến tới với những gì mình có, hoặc những gì còn lại từ những gì mình được từ đầu, cho tới khi có sự thay đổi – hay tới khi mình nhận ra, rốt cuộc, là mình có thể thay đổi mà không biến mất, rằng tất cả những gì mình phải làm là chờ tới khi cơn bão đi qua mình và mình thấy – phải – tên mình vẫn còn gắn vào một sinh vật đang sống”. “Đôi lần, khi bất cẩn, con tin rằng, vết thương cũng là nơi mà da gặp lại mình, bờ này hỏi bờ kia, mày đã ở đây? Mình đã ở đâu, hả mẹ?”. Mình là ai, mình ở đâu trên cõi nhân gian này là những câu hỏi thường xuyên được đặt ra trong “Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian”.

Một ngày, người con trai đã “cho mẹ biết sự thật” về chính mình rằng, anh là người đồng tính. Sau chia sẻ của con là chia sẻ của mẹ về bí mật của đời mình. Câu chuyện về sự thấu hiểu trở nên quan trọng hơn nội dung cuộc đối thoại. Rút cục, chỉ có tình yêu thương mới có thể xoa dịu mọi nỗi đau. Đây cũng là nhận thức trưởng thành của nhân vật chính: “Suốt thời gian qua con tự nhủ: Mẹ con mình sinh ra từ chiến tranh – nhưng con đã nhầm rồi mẹ ạ. Mình sinh ra từ cái đẹp. Đừng để ai nhầm chúng ta là trái quả sinh ra từ bạo lực – mà hãy để họ biết rằng, thứ bạo lực đó, dù đã càn qua quả, vẫn không làm hỏng được nó…”.

Ngôn ngữ văn chương của Ocean Vương đầy chất thơ, phóng khoáng, được giới văn chương Mỹ ca ngợi là “bậc thầy”, “người sửa lại ngôn ngữ Anh”. Ngôn ngữ dịch của Khánh Nguyên phong phú và biến hóa, đã lột tả vẻ đẹp của tiểu thuyết, tạo cho tiểu thuyết một sức hấp dẫn đặc biệt.

Giải thưởng Sách hay 2022 vinh danh “Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian” là hoàn toàn xứng đáng. Thông điệp mà tiểu thuyết đem lại có ý nghĩa với tất cả chúng ta, nhất là những người trẻ, rằng hãy biết trân trọng mọi khoảnh khắc quý giá khi sống ở nhân gian…