Bài đã đăng trên báo Đại biểu nhân dân
Một người lính Mỹ, tham chiến từ Chiến tranh thế giới II ở Dresden, Đức, lại nghĩ ngợi khi chiến tranh Việt Nam đang ở thời điểm nóng nhất: 1968. Ông ta khẳng định mình đã bị bắt cóc sang một hành tinh khác rồi lại được trở về. Trong tình trạng tâm thần như vậy, tâm tưởng ông ta trôi dạt vô định, lúc trong chiến tranh ở Đức, lúc thì nước Mỹ, lúc ở hiện tại, lúc thời niên thiếu và thanh niên…
Đề tài khó đọc đối với nhiều người ngay từ khi sách ra đời, 1969 và cho cả hiện nay. Nhưng tác giả đã phân mảnh thành những đoạn ngắn, tạo cảm giác dễ đọc và dành nhiều chỗ nghỉ cho người đọc ngẫm nghĩ.
Người đàn ông đến từ Bắc Kinh
Một xóm nhỏ ở Thụy Điển năm 2006, mười chín người của mấy gia đình trong xóm bị giết. Bắt đầu bằng một vụ án, câu chuyện mở dần ra thành chuyện quá khứ, năm 1863, ba anh em người Hoa bị bắt cóc đưa sang Mỹ làm công nhân xây dựng đường sắt.
Mượn chuyện vụ án, điểm chốt lại là ở tham vọng thực dân mới của Trung Quốc. Cuộc đấu tranh gay gắt giữa thế lực bảo thủ muốn xây dựng một đất nước công bằng, vì con người, với phía bên kia là thế lực tài phiệt mới phất, tham vọng, tàn ác, muốn hướng sang khai thác thuộc địa mới ở châu Phi và trên toàn thế giới. Để đạt được mục đích, chúng sẵn sàng tàn sát bất cứ ai, kể cả người ruột thịt, sẵn sàng quay về trả thù cho quá khứ.
Henning Mankell là trùm truyện trinh thám của Thụy Điển. Người mê truyện trinh thám nhiều hành động có thể không hợp với sách của ông – câu chuyện thường diễn tiến chậm, dễ làm người đọc mệt, chẳng hạn cuốn Tường lửa. Riêng Người đàn ông đến từ Bắc Kinh nhờ phơi lộ chính sách thực dân mới của Trung Quốc nên có sức hút đối với người đọc.
——
* Lò sát sinh số 5, Kurt Vonnegut, Quân Khuê dịch, Nhã Nam và NXB Hà Nội.
* Người đàn ông đến từ Bắc Kinh, Henning Mankell, Nguyễn Minh Châu dịch, Nhã Nam và NXB Hội Nhà văn.