Thằn lằn là tên một cô gái nhân vật chính trong truyện ngắn được lấy làm tên cho cả tập sách này, của tác giả Banana Yoshimoto. Truyện của chị như cũ,vẫn là những nhân vật chính đi tìm lại bản thân với một không gian siêu thực, nhưng không lặp lại, và khai thác đề tài một cách tinh tế,luôn được độc giả yêu mến đón đọc.
Mở đầu tập sách là Mới cưới, câu chuyện về một anh chồng mới cưới vợ. Sau những ngọt ngào của tuần trăng mật về với cuộc sống bình thường, với gạo dầu mắm muối, anh ta không thích ứng kịp. Người vợ đáng yêu luôn thích nói về những điều bình thường, vặt vãnh hằng ngày làm anh tài chán chường. Cần có một cú huých để giúp anh ta tỉnh táo, chính cuộc gặp gỡ kỳ lạ trên tàu đã làm anh ta tỉnh lại, từ cơn say bước về cuộc sống hiện tại.
Sang đến Thằn lằn lại là chuyện về một bác sĩ và một cô gái có biệt danh Thằn lằn chuyên châm cứu chữa bệnh cho mọi người, nhưng cả hai đều có tâm bệnh, vết thương khủng khiếp sâu kín trong tâm hồn mà họ luôn giấu kĩ. Đến với nhau như một phép màu, họ cố gắng cùng nhau vượt qua mọi chuyện, cùng nhau hạnh phúc khi được thấy ai đó hiện hữu bên mình bất chấp những câu chuyện kinh khủng đã qua.
Xoắn ốc như một giấc mơ về chuyện có thể quên được những điều bất hạnh, buồn đau trong cuộc sống mà chỉ nhớ những khoảnh khắc hạnh phúc, những điều ta luôn gìn giữ như những chuỗi pháo hoa rực rỡ trong trời đêm yên lặng.
Cô gái trong giấc mơ kim chi đã bị mắc kẹt trong mối quan hệ giữa cô và anh, người sau này là chồng cô, bởi anh đã có gia đình. Mối quan hệ của họ ngay từ đầu đã là không đúng đắn, bị thế gian dè bỉu, nhưng hai người họ không thể thoát ra, không thể xa nhau. Họ yêu nhau,quyết tâm đến với nhau. Song ngay cả sau khi cưới cô gái vẫn bị áp lực, vẫn bị những lời đàm tiếu khi trước, gây nên cảm xúc dằng xé. Cô dần rơi vào sự trì trệ, chìm đắm trong vòng xoáy lo sợ, mất hết sinh lực. May sao trong một tích tắc diệu kỳ, vòng xoáy lôi cô chìm xuống đáy cảm xúc bất ngờ biến mất như chưa hề có. Giấc ngủ có cùng một giấc mơ với chồng cô thật sự hàn gắn được tâm hồn, khiến cô lại có hy vọng về một cuộc sống mới, hy vọng về tương lai.
Chuyện kỳ lạ bên dòng sông lớn là một truyện ngắn dài hơi nhất trong tập truyện này. Cô gái đến viếng một đám tang. Cô và con trai người quá cố phải lòng nhau ngay lập tức. Khi họ gần cưới, bóng ma của quá khứ quay lại ám ảnh, khiến cô mất phương hướng, sợ hãi, bất an. Nhưng khi cô và anh cùng nhau nói về những chuyện đã qua, cùng nhau xếp lại quá khứ. Niềm hy vọng về một cuộc sống mới được nhen nhóm lên từ sự mở lòng giữa hai người, khiến cho ngày mai và hạnh phúc là điều thật sự hiện hữu.
Với Thằn lằn, Banana Yoshimoto vẫn giữ vững phong độ. Văn chương của chị luôn tinh tế khi viết về những con người vượt qua bi quan, tuyệt vọng, mất phương hướng. Các câu chuyện trong tập này là những lát cắt về cuộc sống của những người phụ nữ Nhật Bản hiện đại, day dứt giữa truyền thống và khát vọng được là chính mình. Trong các câu chuyện của chị vẫn luôn có những yếu tố siêu thực kết hợp với một phong cách văn chương trong sáng, mang yếu tố chữa lành, xoa dịu tâm hồn con người.