“Thậm chí tôi còn không biết là cái nghề quản trang có tồn tại. Đối với tôi, thị trường kinh doanh cái chết chỉ dừng lại ở nhân viên tang lễ, với màu da trắng sáp và những bộ trang phục đen cùng một con quạ đậu trên vai, nếu không phải là một chiếc quan tài”. Nhân vật chính, Violette đã thắc mắc như thế, trước khi chính cô thành người quản trang, và cuộc đời “như một chiến trường đổ nát” của cô rẽ sang trang mới.
Bản thân mình cũng không ngờ có nhiều thứ để nói về nghề trông coi những ngôi mộ. “- Ông làm cái nghề thật lạ, đúng ra là chẳng thú vị gì. Không hề. – Thế còn cô, cô làm nghề gì? – Tôi là người gác ghi. – Cô thì ngăn mọi người đi sang phía bên kia, còn tôi, tôi trợ giúp họ đôi chút để làm việc đó”. Đây là cuộc đối thoại đầu tiên của Violette với Sesha – người sẽ làm thay đổi đời mình, người mà ấn tượng ban đầu của cô là, “dường như vừa đi ra từ một cuốn tiểu thuyết hoặc một bệnh viện tâm thần”.
Số phận cứ liên tục trêu đùa Violette, cướp đi của cô nhiều thứ, đẩy cô đến chỗ 1 thân 1 mình coi sóc một nghĩa trang tỉnh lẻ, vui vầy cùng đồng nghiệp – những phu đào huyệt, nhân viên tang lễ, cha xứ; cô thấu hiểu từng ngôi mộ, người nằm dưới đó và cuộc đời của họ. Nhưng “hoa vẫn nở mỗi ngày”, cuộc đời vẫn còn hi vọng chứ. Số phận Violette sẽ thay đổi khi cô lần lượt gặp những quý nhân, dù không phải trong lốt bà tiên ông bụt, giúp vực dậy con người cô. Họ luôn ở bên, vỗ về, an ủi, chia sẻ, khuyên bảo, dành cho cô những lời thông thái nhất để nhìn mọi thứ theo cách tốt hơn. Violette nhiều lần gục ngã, nhưng nhờ có họ, cô đã tái sinh.
Hoa xuất hiện khắp nơi trong tiểu thuyết. Hoa trên mộ, hoa ở cửa hàng của Violette, chờ người viếng đến mua và lại đặt lên mộ, hoa trong vườn của Iển – một người quyết định tro cốt của mình phải được chôn cùng mộ phần của người-bà-yêu-nhưng-không-phải-chồng-bà. Và trên tất cả, Hoa vẫn nở mỗi ngày đầy những chuyện đời, chuyện tình của không chỉ cái nhân vật chính mà còn của những người đang nằm dưới kia – kể lại bởi người thân, qua dòng ghi chép trong sổ tay của Violette.
Các tuyến truyện chính đan xen nhau, hồi tưởng và hiện tại, lời kể cũng đôi khi thay đổi, nhưng không khó theo dõi; tất cả đều là về những câu chuyện đời như vậy – người ta kết hôn và người ta không thật hạnh phúc, người ta tìm thấy tình yêu khi không còn trẻ nữa, người ta e dè đến với nhau, người ta cãi vã, ghen tuông, giận hờn, hoài nghi, ăn năn, hối hận. Hay hơn cả là chuyện đi tìm sự thật của một thảm kịch, mà mình cho rằng có thể tách ra làm 1 tác phẩm độc lập, một tiểu thuyết ngắn nhưng buồn đến ngạt thở.
Cách dịch tựa sách tiếng Việt có khác so với tựa gốc tiếng Pháp “Changer l’eau des fleurs”, nghĩa là “thay nước cho hoa”. Tựa tiếng Anh cũng bám sát nghĩa – Fresh water for flowers. Thay nước cho hoa, nghĩa là giúp duy trì sự sống, và trong nhiều trường hợp, có thể tái sinh một cây hoa tưởng chừng đã chết. Cái tựa dung dị đó hẳn là đã được tác giả cân nhắc kỹ. “Cuối cùng, tôi cũng trở lại với khu vườn. Cuối cùng, tôi cũng thay nước cho những bình hoa” – hành động đánh dấu bước ngoặt trong cách Violette chọn cách đối mặt với những gì số phận ném vào cô và sống tiếp. Hay như bìa 4 của bản dịch có viết: “Hạnh phúc lại có dịp được hồi sinh khi hoa kia được thay nước, khi chính con người vẫn tin vào cuộc đời”. Tuy vậy, mình không thích việc đoạn giới thiệu đầu trên bìa 4 nói hết về các bi kịch của Violette – các bạn có thể cân nhắc đừng xem trước.
Hoa vẫn nở mỗi ngày là một quyển sách rất đời, rất đẹp. Những nhân vật của nó đầy sức sống, mang những thân phận rất thật, rất buồn. Mình đã nghĩ quyển này hoàn toàn có thể làm thành series chiếu Netflix, và đúng là như thế. Theo báo chí Pháp hồi đầu tháng thì một nhà sản xuất Ý sẽ chuyển thể tác phẩm thành mini-series, dù chưa có thêm thông tin gì. Hi vọng sẽ phát trên Netflix để mình có thể gặp lại những nhân vật đầy số phận này.
Instagram: xuxudocsach