Brett Kahr
Diễn viên hài và nhà vận động xã hội Ruby Wax là một chiến sĩ bảo vệ sức khỏe tâm thần, nhưng tự chăm sóc bản thân có thể không phải lúc nào cũng đủ
Giống như nhiều diễn viên hài khác, Ruby Wax sở hữu sự tinh nhạy tuyệt vời để miêu tả sự xấu xí của cuộc sống hiện đại. Trong cuốn sách mới nhất, cô nhấn mạnh một sự trớ trêu rằng, ở phương Tây, chúng ta có nguy cơ chết vì thừa ăn gấp ba lần so với thiếu ăn, và khả năng chúng ta tự giết mình cao hơn nhiều so với chết bởi khủng bố. Thật vậy, chúng ta đã trở thành kẻ thù tồi tệ nhất của chính bản thân, không thể suy nghĩ rõ ràng, bị mắc kẹt trong tình trạng mà Ruby Wax mô tả một cách khéo léo là “sương mù não – brain fog”, cô than thở rằng một người hiện dành trung bình khoảng 100 giờ hàng tháng cho điện thoại thông minh – khoảng 11 năm trong cuộc đời của chúng ta .
Là một người cổ vũ cho sức khỏe tâm thần, Ruby Wax không gay gắt phán xét người khác; trên thực tế, cô ấy thường giễu cợt chính mình, vạch áo cho người xem lưng với tư cách một người vợ, một phụ huynh, và một cá nhân. Và cô ấy làm vậy với một cách duyên dáng, chẳng hạn như khi nói về cuộc hôn nhân của mình: “Tôi chọn Ed vì anh ấy có gen sáng suốt hạng A và tôi cảm thấy điều đó sẽ phá vỡ chuỗ điên khùng hàng nghìn năm của nhà Wax chỉ trong một cú bổ nhào”.
Là một chuyên gia trong nghệ thuật thú nhận công khai, Wax cũng là một hình mẫu mạnh mẽ trong việc loại bỏ định kiến về những rắc rối tâm lý. Nhưng không giống như nhiều người hài hước khác, Wax không coi việc hăng hái tự giễu bản thân là đủ. Ngoài ra, cô còn đến một trường đại học cổ kính – Oxford – lấy bằng thạc sĩ về liệu pháp nhận thức (cognitive therapy) và trở thành người phát ngôn sôi nổi về các vấn đề sức khỏe tâm thần. Và giải pháp của cô ấy cho hiện tượng “sương mù não” mà chúng ta phải chịu đựng? Rất đơn giản, cô đề cao triết lý về chánh niệm / tỉnh thức / mindfulness đang ngày càng được biết đến rộng rãi, ứng dụng sức khỏe trên điện thoại di động của tôi định nghĩa mindfulness ngắn gọn là: “Hãy để tâm trí của bạn tĩnh lặng. Hãy để cơ thể của bạn thư giãn. Hãy ở trong hiện tại. ” Trong những năm gần đây, chánh niệm / tỉnh thức / mindfulness đã thu hút được nhiều sự nhiệt thành, tạo nên một kho dữ liệu thực nghiệm ngày càng lớn, mặc dù không hoàn toàn thuyết phục.
Wax đã châm biếm 125 năm của ngành phân tâm học bằng một vài từ: “Freud đến và nói mọi thứ là lỗi của chúng ta”
Giúp chúng ta tận hưởng sự quý giá của khoảnh khắc hiện tại, Wax đi theo triết lý chánh niệm một cách say mê, và tôi nghi ngờ việc có ai đó có thể viết một chuyên luận hấp dẫn hơn cô về chủ đề này. Tuy nhiên, phần lớn lời khuyên thiết thực mà tác giả đưa ra ở đây (kết hợp với một thầy tu tốt bụng và một nhà thần kinh học thận trọng) có thể khiến người đọc thấy khá là tẻ nhạt: vô số bài tập thở và tự kiểm tra bản thân.
Cuốn sách của Ruby Wax, được viết hấp dẫn với nhiều mẹo mực hữu ích, chắc chắn sẽ mang lại sự dễ chịu cho nhiều người. Nhưng là một người đã làm việc trong lĩnh vực sức khỏe tâm thần trong 40 năm, tôi phải bày tỏ mối băn khoăn lớn của mình. Theo kinh nghiệm của tôi, một người phải khá khỏe mạnh về mặt tinh thần để có thể hưởng lợi từ một cuốn sách self-help có mục đích tốt. Trước khi thực hiện liệu pháp tâm lý, hơn một nửa số bệnh nhân của tôi đã nỗ lực chữa lành bản thân bằng chánh niệm / mindfulness, nhưng vẫn tiếp tục bị hành hạ bởi trầm cảm, lo lắng và lối sống tự hoại. Đối với nhiều người trong giới tâm lý học chúng tôi, những thay đổi sâu sắc về tính cách chỉ xảy đến khi các cá nhân thảo luận những khía cạnh rắc rối, đáng xấu hổ và đáng sợ nhất trong cuộc đời họ với sự hiện diện kín đáo của một chuyên gia.
Ruby Wax bày tỏ sự e dè trước một số liệu pháp nói chuyện, cô châm biếm 125 năm của ngành phân tâm học chỉ với một vài từ: “Freud đến và nói mọi thứ là lỗi của chúng ta và chúng ta nên trả tiền cho những người như ông ấy để loại bỏ tận gốc xung động bản năng hoặc xu hướng hoang dã của mình. ” Tôi tự hỏi liệu cô ấy đã đọc kỹ tác phẩm của Freud chưa. Freud không bao giờ tuyên bố các chứng loạn thần kinh chức năng là “lỗi của chúng ta” và nhấn mạnh hơn nhiều vào việc quy kết nguyên nhân các triệu chứng của chúng ta là do những trải nghiệm chấn thương thuở ấu thơ gây ra bởi những người chăm sóc. Người ta hẳn sẽ trông đợi có một sự tranh luận nghiêm túc hơn với người khởi xướng của các liệu pháp tâm lý hiện đại.
Tuy nhiên, khi Wax viết theo kiểu bán-Freud – tiết lộ những bi kịch gia đình ẩn giấu của mình – cô ấy mang đến một điều gì đó sâu sắc. Thật vậy, ở phần cuối sách, cô kể lại cách cha mẹ người Áo của cô trốn thoát khỏi Đức Quốc xã, trong khi nhiều người thân của cô phải vào trại tập trung. Chỉ riêng chương sách ngắn nhưng rất hấp dẫn này đã khiến bạn nên mua cuốn sách. Và câu chuyện của cô khiến chúng ta xúc động, vì Wax đã kể lại một câu chuyện riêng tư sâu sắc và đau đớn bằng những câu chữ đơn giản, và tự tin rằng nhiều người sẽ nghe nó một cách đầy xúc cảm.
Chúng tôi (các nhà tâm lý học) nợ Ruby Wax một lời cảm ơn vì đóng góp quan trọng của cô ấy trong việc nâng cao sức khỏe tâm thần trong các bài phát biểu trước công chúng. Về phương diện này, cô ấy đứng bên cạnh những chiến sĩ nổi bật trên mặt trận này như Hoàng tử Harry và Giáo hoàng, những người đã nói về những kinh nghiệm hữu ích của họ trong liệu pháp nói chuyện.
Không thể nói trước rốt cuộc chánh niệm / mindfulness có được chứng minh là phương thuốc hoàn hảo cho sức khỏe tinh thần hay không, nhưng nếu đúng như vậy, Ruby Wax sẽ có một vị trí đặc biệt với tư cách là thiên thần hộ mệnh của triết lý này.
Brett Kahr là bác sĩ cao cấp tại Viện Tâm lý Trị liệu Tavistock.