TTO – Sinh ra và lớn lên ở Baku – ranh giới địa lý giữa phương Đông và phương Tây, Ali và Nino vượt trên mọi sự khác biệt về nguồn gốc, tôn giáo, văn hóa, tính cách để nuôi dưỡng sự gắn bó từ thuở học trò trở thành tình yêu lứa đôi sâu sắc.
Họ chiến thắng lớp lớp những bức tường vô hình ngăn trở để đến với nhau.
Trong khi thế giới đánh nhau vì hận thù và sự khác biệt, họ yêu nhau vượt trên mọi sự khác biệt! Vì yêu nhau, họ không bắt “nửa kia” phải giống mình, họ chấp nhận sự khác biệt của nhau, học thích nghi với sự khác biệt đó để được ở bên nhau.
Nhưng tiểu thuyết Ali và Nino không chỉ xoay quanh tình yêu nam nữ. Chuyện tình của Ali và Nino chỉ là điểm nhấn nổi bật nhất trong bức tranh về văn hóa, lịch sử, chính trị, tôn giáo, sắc tộc mà tác giả đã tạo nên bằng chất liệu ngôn từ.
Ngoài câu chuyện cảm động về tình yêu lứa đôi, cuốn tiểu thuyết kinh điển này còn mang đến cho người đọc những góc nhìn về một điều hệ trọng không kém: tình yêu Tổ quốc. Trong giờ phút Tổ quốc lâm nguy, những chàng trai đã đặt tình yêu dành cho Tổ quốc, mối quan tâm đến vận mệnh quốc gia lên hàng đầu, lên trên cả mạng sống của mình.
Với lối viết cuốn hút và thâm thúy nhưng không kém phần dí dỏm và tự nhiên, tác giả đã khiến tác phẩm của mình vượt trên một câu chuyện bình thường về quá khứ vươn tới tầm sử thi, trở thành kinh điển.
Cách miêu tả cảnh sắc và đặc biệt cảm xúc và trải nghiệm của con người gắn với cảnh sắc trong tác phẩm này đã quyến rũ bạn đọc đến với những thành phố lịch sử như Baku, Talif, Shusha trong chuyến hành hương bằng tâm tưởng.
Thưởng thức tác phẩm văn chương hiếm có này về Azerbaijan, người đọc không khỏi xót xa trước sự chia lìa giữa những con người yêu nhau vì chiến tranh và một lần nữa nghe thấy tiếng nói phản chiến vang vọng của một tác phẩm lớn ra đời vào thời kỳ các quốc gia tương tàn trong Thế chiến thứ nhất.
Trong khi Ali và Nino đã được đạo diễn người Anh Asif Kapadia chuyển thể thành phim vào năm 2016, giới nghiên cứu văn chương vẫn chưa ngã ngũ ai là tác giả đích thực của tác phẩm văn chương ra đời năm 1937 này.
Nguyên tác được xuất bản lần đầu ở Áo vào năm 1937 với tên tác giả là Kurban Said. Có giả thuyết cho rằng Kurban Said chính là nhà văn gốc Do Thái – Lev Nussimbaum, trong khi nhiều ý kiến khẳng định tiểu thuyết gia người Azerbaijan, Yusif Vazir Chamanzaminli, mới là tác giả thực sự của nó.
Còn nữa, nam tước người Áo Ehrrenfel cũng đăng ký tác quyền, tuyên bố mình là “chính chủ” của tác phẩm này ở Áo và Đức. Mặc cho cuộc tranh luận này đến nay vẫn chưa ngã ngũ, tiểu thuyết Ali và Nino đã được in hơn 100 lần, được dịch ra 30 thứ tiếng, được bạn đọc ở nhiều nơi trên thế giới khen ngợi và nay đã đến được với độc giả Việt Nam.