Bài gốc:
Những ấn tượng đầu tiên
Tôi rất hào hứng khi đọc Làm người là như thế nào của Ruby Wax. Cuốn sách nằm trong danh sách muốn đọc của tôi cho năm 2018 và khi nhận được email hỏi tôi có muốn review nó hay không, tôi còn hơn cả thích thú nữa. Làm người là như thế nào là lá thư Ruby Wax gửi mọi người để tái kết nối với bản chất con người trong họ. Cùng với một nhà tu hành và một nhà khoa học thần kinh, Ruby đi qua nhiều yếu tố và thời điểm quan trọng trong cuộc đời chúng ta và thảo luận về tầm quan trọng của việc quan tâm đến người khác, sống chậm lại và tập trung vào những gì thực sự quan trọng đối với chúng ta với tư cách con người. Chúng ta không hoàn hảo, chúng ta đều mắc sai lầm nhưng điều quan trọng là phải làm gì đó để mang lại sự yên bình trong tâm trí cho cuộc đời bạn, để bạn có thể sống tiếp và tận hưởng cuộc sống. Ruby làm những điều này với phong cách đặc trưng của cô (kỳ quái, khiêu khích nhưng cũng rất riêng tư) và cuốn sách này rất đáng đọc. Bài review đầy đủ của tôi ở bên dưới.
Tóm tắt sách
Chúng ta đã mất 4 tỷ năm để tiến hóa thành chúng ta bây giờ. Không nghi ngờ gì, bất kỳ ai đang đọc những dòng này đều đã giành chiến thắng trong Trò chơi Sinh tử tiến hóa bởi thực tế là bạn đang ngồi đây chứ không phải ở trong hóa thạch nào đó. Điều này hẳn sẽ khiến tất cả chúng ta trở thành những loài cá thể hạnh phúc nhất còn sống – hầu hết chúng ta đều không như vậy, chuyện gì đã xảy ra? Chúng ta đã bắt đầu coi bản thân giống máy móc nhiều hơn và ít giống con người hơn. Chúng ta đã quá quen với việc nâng cấp các thứ như chiếc iPhone của mình: ngay khi chiếc đời mới mới ra mắt, chúng ta không nghĩ nhiều, mà bỏ cái cũ đi luôn. (Nhiều người tôi quen hiện đang dùng iWife4 hoặc iHusband8, phương châm là, mới hơn là tốt hơn.)
Chúng ta không thể ngăn cản tương lai tràn đến, cho dù sử dụng loại thuốc nào đi chăng nữa. Nhưng kể cả khi gần như mọi bộ phận của chúng ta đều trở thành máy móc, chúng ta sẽ vẫn còn trí óc (lạy trời là thế), và hy vọng rằng chúng ta sẽ có thể dùng trí óc ấy cho những thứ như lòng trắc ẩn, thay vì theo đuổi những gì ‘tốt hơn', và nếu có thể làm điều đó thì chúng ta đang trên con đường lát gạch để đến với hạnh phúc.
Tôi viết cuốn sách này với sự hỗ trợ từ một nhà tu hành, người giải thích cách thức hoạt động của tâm trí, đồng thời đưa ra một số bài tập chánh niệm / mindfulness, và một nhà khoa học thần kinh giải thích điều gì khiến chúng ta trở thành “chúng ta” trong bộ não. Chúng tôi trả lời mọi câu hỏi mà bạn từng có: sự tiến hóa, suy nghĩ, cảm xúc, cơ thể, sự nghiện ngập, các mối quan hệ, con cái, tương lai và lòng trắc ẩn. Làm người là như thế nào cực kỳ hài hước, chân thực và là cuốn cẩm nang bạn cần để nâng cấp trí óc cũng như nâng cấp iPhone của mình.
REVIEW của tôi
”Tôi sẽ bắt đầu từ khởi điểm của tất cả chúng ta, trở lại đầm lầy và với chiếc cào năm răng của dân khảo cổ tìm hiểu xem điều gì đã tạo nên chúng ta như ngày hôm nay. (Tôi đã nói một chút về điều này trong cuốn Frazzled nhưng bây giờ tôi đang đào sâu hơn). Chúng ta có phải là sản phẩm trong mơ của quá trình tiến hóa? Nếu không – chúng ta có thể đổ lỗi cho ai? Nói vậy không có nghĩa là chúng ta có thể làm điều gì để thay đổi nó, nhưng nếu có sự sống trên các hành tinh khác, chúng có thể học hỏi từ chúng ta. Loài người là một phép mầu về sự sinh tồn. Nếu bạn còn sống và đang đọc cuốn sách này, bạn chính là một quán quân đích thực trong ‘Trò chơi Sinh tử của tiến hóa', nơi bạn có cơ hội một trên nghìn tỷ để không sinh ra là một con ếch ”. p1
Chánh niệm – Mindfulness đang trở nên phổ biến trên toàn thế giới và nó là một cách thức chữa lành đã được chứng minh cho những căng thẳng và chứng nghiện công nghệ ngày nay. Ruby Wax, cùng với Ash (một nhà khoa học thần kinh) và Thubten (một nhà tu hành), đã viết Làm người là như thế nào để cuộc thảo luận và đưa ra những lời khuyên cho chúng ta về việc ngắt kết nối với thế giới tốc độ cao mà chúng ta đang cư ngụ và tập trung vào việc kết nối lại bản chất con người bằng cách nhìn lại xem chúng ta đến từ đâu, thăm dò xem hiện tại chúng ta đang ở đâu và đang đi đến đâu trong một loạt các lĩnh vực của đời sống. Xuyên suốt 12 chương, Ruby Wax nói về các mối quan hệ, sự nghiện ngập, tư tưởng, cơ thể, lòng trắc ẩn, cảm xúc của chúng ta và nhiều hơn thế nữa. Làm thế nào chúng ta đã tiến hóa về mặt sinh học, sinh lý và tâm lý thành một loài phụ thuộc vào các công nghệ mới (những người mê công nghệ trong chúng ta trung bình sẽ dành 11 năm cuộc đời cho điện thoại thông minh) và khoa học và chánh niệm có thể là công cụ giúp chúng ta tôn trọng và yêu đồng loại của mình như thế nào?
“Tôi muốn nói rằng tôi đã thay đổi kể từ cuốn sách gần đây nhất, nhưng ham muốn vô độ của tôi đối với việc tìm hiểu mọi thứ về mọi thứ vẫn còn. Và tôi không nghĩ đó là điều tệ. May mắn thay, tôi đã tìm thấy một nhà thần kinh học tài giỏi và một nhà tu hành Phật giáo để giúp trả lời một số băn khoăn của mình. Tôi nghĩ nhà tu hành có thể giải thích cách trí óc của chúng ta hoạt động và nhà khoa học thần kinh có thể cho tôi biết tất cả những gì diễn ra trong bộ não”. p2
Tôi đánh giá cao Làm người là thế nào vì chủ đề này quan trọng với tất cả chúng ta. Những gì Ruby Wax đang cố gắng hướng đến với cuốn sách này là vô cùng quan trọng với tất cả chúng ta. Ruby nài nỉ chúng ta hãy sống chậm lại, nghĩ đến tâm trí và cơ thể của mình, và quan trọng nhất là đừng quá khắt khe với bản thân. Việc thực sự chú ý đến bản thân và lắng nghe cơ thể có thể cải thiện tình trạng căng thẳng, sức khỏe tinh thần và tăng sự hài lòng. Làm người là thế nào là một công trình đầy kích khích, hài hước và đậm tính cá nhân về bản tính con người chúng ta và chỉ ra việc dành một vài phút trong ngày để dừng lại và nhìn nhận bản thân có thể cải thiện cuộc sống của chúng ta gấp mười lần như thế nào. Tôi có thể hiểu tại sao Ruby Wax được độc giả yêu thích, cách viết của cô ấy rất độc đáo, đơn giản và chân thực. Rất nhiều điểm được thảo luận trong sách thực sự quan trọng đối với cô ở mức độ cá nhân, cô cũng chia sẻ những suy nghĩ và kinh nghiệm sống của chính mình, gồm cả các thất bại, các mối quan hệ và sức khỏe tinh thần và nhiều khía cạnh khác.
“Tại sao chúng ta lại quá khắt khe với bản thân khi mà, trên thang thời gian tiến hóa, chúng ta vẫn còn trong giai đoạn sơ sinh? Dưới đây là một vài thực tế chứng minh rằng trên tư cách loài Homo sapiens, chúng ta vẫn đang là một sản phẩm đang được thực hiện và hoàn toàn không phải là tối tân như chúng ta vẫn nghĩ. Chúng ta chia sẻ 98% DNA của với loài vượn, khoảng 90% với chuột. Và tệ hơn hơn: chúng ta chia sẻ 30% DNA với nấm men. Tôi nghe nói có một chiếc áo phông với slogan, “Bạn chia sẻ 25% DNA với chuối. Hãy ngưng ảo tưởng. ‘”Tr14
Mỗi chương chứa đầy các thông tin liên quan về tình trạng trong quá khứ và hiện tại của các phương diện như cảm xúc, lòng trắc ẩn, sự ổn định tinh thần, hiểu biết về cơ thể, kết nối với những người thân yêu và nhiều hơn nữa. Ruby thảo luận cởi mở với Ash và Thubten về từng chủ đề. Việc đưa ra quan điểm khoa học và triết học về tâm trí / cơ thể và những gì chúng ta có thể làm để tiếp thêm sinh lực cho chúng cực kỳ thú vị và hữu ích. Cuốn sách không chỉ đưa ra một cái nhìn toàn cảnh hơn về những vấn đề của chúng ta ngày nay mà còn đưa ra lời khuyên thẳng thắn và không phán xét về cách chúng ta nhìn lại bản thân. Chúng ta có thể rất khắt khe trong những nhận định về ngoại hình, thành tựu, triển vọng và lỗi lầm của chính mình (chúng ta là những động vật có vú bị ám ảnh tiêu cực); chúng ta chỉ là con người và Ruby Wax đang cố gắng nhắc nhở có được sự bình yên trong cuộc đời và bước tiếp.
Tôi thích cách Ruby ném mình vào cuộc thảo luận này một cách đầy ý nghĩa, suy ngẫm những câu hỏi hóc búa mang tính chất ý thức hệ về ý thức, sự nghiện ngập, linh hồn, rồi cả cyborg và việc sống với ai đó trong suốt quãng đời còn lại (xem chương về sex). Sau cuộc thảo luận, Ruby và Thubten sẽ dẫn dắt chúng ta qua các bài tập chánh niệm của riêng họ tùy từng chủ đề. Tôi thấy điều này vô cùng hữu ích, đặc biệt là phần về trẻ em. Tôi đã có một danh sách các bài tập hữu ích mà tôi có thể thực hiện với đứa con 4 tuổi của mình để phát triển trí tuệ cảm xúc của nó. Những lời khuyên đầy khích lệ và hơi tinh quái của Ruby về những chủ đề này đã khiến cuốn sách này trở nên cực kỳ dễ chịu khi đọc. Có rất nhiều thông tin hay ho mà tôi thậm chí còn chưa bao giờ nghĩ đến trước khi đọc cuốn sách, hàng đống thông tin về cảm xúc, vun bồi lòng trắc ẩn và tập luyện bộ não như tập cơ bắp để định hình lại cách chúng ta suy nghĩ và tránh stress mà tôi hy vọng theo thời gian sẽ giúp cải thiện quan điểm của mình về cuộc sống. Tôi nghĩ rằng gọi cuốn sách này là ‘sách hướng dẫn' là một cách định nghĩa lỏng lẻo nhưng nó thực sự là từ ngữ phù hợp để nói về Làm người là như thế nào.
Ruby Wax viết Làm người là như thế nào để chỉ dẫn, chứ không phải để nói thẳng với chúng ta, qua những ngụ ý ám chỉ về việc công nghệ hiện đại tác động thế nào với tương lai của chúng ta với tư cách một loài và tại sao việc thỉnh thoảng dành thời gian để thoát khỏi nó lại quan trọng. Ruby Wax thừa nhận rằng công nghệ vô cùng quan trọng với sự tiến bộ của loài người, nhưng có cô đưa ra một số lời khuyên về cách ứng phó khi mọi thứ trở nên hơi quá mức. Tôi đánh giá cao lời khuyên của Ruby và tôi rất vui khi giữ Làm người là như thế nào trên giá sách của mình để mở ra khi thấy mình gặp khó khăn hoặc nản lòng. Bây giờ chánh niệm – mindfulness có vẻ như đang là mốt nhưng từ lâu trước đây tôi đã tìm hiểu nó để đối phó với stress, và đã có kết quả khả quan. Ruby Wax không cố nhồi ép chánh niệm lên chúng ta, mà cô chỉ nghĩ về nó như một công cụ để sắp xếp lại suy nghĩ và thay đổi cuộc sống của chúng ta một chút. Thật tốt khi có nhà khoa học thần kinh tham gia vì điều này đã thêm một góc nhìn khách quan về chánh niệm và chúng ta có thể đồng ý rằng nó có tác động tích cực đến tâm trí của mình.
Trong sách có rất nhiều thông tin làm hài lòng những độc giả chuyên đọc dòng sách phi hư cấu như lịch sử, xã hội học, giáo dục, chính trị và tâm lý học nhưng tôi sẽ nói rằng đây là một cuốn sách ở cấp độ học việc cho những người quan tâm đến môn khoa học thần kinh. Có một số quan điểm mới mẻ về bộ não và cách lập bản đồ bộ não nhưng tôi đã đọc khá nhiều sách khoa học thần kinh và tôi có thể nói rằng những độc giả đọc nhiều muốn tìm kiếm thông tin mới có thể không nhận được điều họ muốn từ Làm người là như thế nào. Tuy nhiên, tôi khuyên bạn nên đọc cuốn sách này vì những lời khuyên và luận điểm sắc sảo của Ruby Wax. Quan điểm đầy trần tục của cô ấy về con người, sức khỏe và việc viết lách cùng những thứ khác thật mới mẻ và đầy cảm hứng. Tôi cũng thích chuyện của Thubten, xuất phát điểm của ông là cuộc sống dư thừa và hỗn loạn và ông đã từ bỏ nó để đổi lấy cuộc đời thanh bình của một nhà tu hành. Ông có quan điểm lạc quan, thanh thản và đầy khích lệ. Ba người họ tạo nên một đội khá ổn.
Nhìn chung, tôi nhiệt liệt giới thiệu Làm người là như thế nào cho tất cả người yêu thích sách phi hư cấu và cả những độc giả chỉ đơn giản là muốn thay đổi một chút. Làm người là như thế nào không phải là một cuốn sách kiểu ‘chúng ta đang lầm đường lạc lối!', Nó là một tập hợp các cuộc thảo luận mở về tầm quan trọng của nhân tính và việc quên đi điều đó có thể gây hại cho sự tồn tại của chúng ta như thế nào. Khoa học Công nghệ chắc chắn là tương lai của loài người và khi ngày càng phụ thuộc vào nó, chúng ta sẽ cần nhiều nỗ lực hơn để duy trì kết nối với cơ thể của chính mình. Ruby Wax đang ngồi xuống để nói điều đó với chúng ta và tôi rất vui vì đã lắng nghe.
Ruby Wax là một diễn viên hài, nhà văn và nghệ sĩ truyền hình thành công trong hơn 25 năm. Ruby cũng có bằng Thạc sĩ về Trị liệu Nhận thức dựa trên Chánh niệm (Mindfulness-based Cognitive Therapy) của Đại học Oxford và đã được trao danh hiệu OBE (Officer of the order British Empire) vào năm 2015 vì những cống hiến của cô cho sức khỏe tâm thần. Cô là tác giả của các cuốn sách Sane New World và A Mindfulness Guide for the Frazzled, và đã đi lưu diễn khắp nơi trên thế giới trong các chương trình hài độc thoại. Cả hai cuốn sách đều đạt vị trí số một trong danh sách sách bán chạy nhất của The Sunday Times.